Hoe kunnen wij samen een hoopgevend beeld voor de toekomst schetsen in deze bizarre tijden? Museum Voorlinden maakt een pas op de plaats in de nieuwe collectietentoonstelling Tot hier en verder en toont hoe kunstenaars andere wegen verkennen. Dankzij hun verbeeldingskracht ga je zelf ook verlangen naar een nieuw vergezicht en willen bijdragen aan verandering.
17 december 2022 - 3 september 2023
Kunstenaars zijn bij uitstek goed in het denken in mogelijkheden. Hardop dromen, nieuwe beelden creëren en andere perspectieven scheppen is vaak hun grote drijfveer. Kunst prikkelt, daagt uit, ontroert en zet aan tot denken in nieuwe richtingen. Met Tot hier en verder biedt museum Voorlinden een selectie kunstwerken die aanzetten tot het scheppen van nieuwe vergezichten. De collectietentoonstelling wordt bevolkt door kunstenaars die een scherpe blik werpen op onze samenleving, de vinger op pijnpunten leggen, met hun verbeeldingskracht nieuwe richtingen inslaan en andere manieren van kijken voorstellen.
Directeur Suzanne Swarts: ‘Veranderen is nú de kunst. Daarvoor zijn verbeeldingskracht en nieuwe verhalen nodig. Kunstenaars bieden dat als geen ander. Zij zijn voortdurend in beweging, verkennen ongekende paden, ontdekken nieuwe mogelijkheden. Zij tonen de maakbaarheid van verandering.’
Langs het kantelpunt
In de collectietentoonstelling Tot hier en verder zijn werken opgenomen van onder andere Ai Weiwei, Yoan Capote, Edith Dekyndt, Man Ray, Shilpa Gupta, Alicja Kwade, Kader Attia, Guido Geelen, Song Dong, Zhanna Kadyrova, Tacita Dean en François Morellet. Voor de bezoeker voelt de tentoonstelling als een reis die start bij een rammelende wereld, vervolgt langs een kantelpunt en dan leidt naar nieuwe manieren van kijken. De gekozen werken zetten aan tot verlangen en actie; ze bieden aanknopingspunten om samen een hoopgevend en verbindend toekomstbeeld te visualiseren.
Links: Edith Dekyndt (1960) – Ombre Indigène – Part 2, Martinique, 2014
Rechts: Yoan Capote (1977) – Isla (elegía), 2019-2022
Foto: Antoine van Kaam
Sporen van ons verleden
De tentoonstelling opent met het vaststellen van de status quo. Met zo’n 220.000 scherpe vishaken op linnen bootst de Cubaanse kunstenaar Yoan Capote (1977) Isla (elegia) een woeste zee na. Het werk gaat over het geïsoleerde leven op een eiland, waar de zee je beperkingen oplegt, maar ook voorziet in je levensbehoeften en uitzicht biedt op een kansrijke horizon – wellicht aan de andere kant van het water. Dat we ons verleden niet kunnen of zelfs mogen vergeten, toont Kader Attia (1970) met een schommel waarop hij twee beenprotheses laat zitten. De Algerijns-Franse kunstenaar wijst daarmee op de fantoompijn die nog altijd voelbaar is als het gaat om slavernij, kolonialisme en genocide. Met de protheses en schommel wijst hij ook op de beweging die mogelijk is.
Bestel de catalogus!
Wil je na het bezoeken van Tot hier en verder je brein verder breken over hoe nu verder? Of simpelweg nagenieten van de kunstwerken? Dat kan! In de bijbehorende catalogus kun je alle kunstwerken en zalen nog een keer terugzien én lekker verder lezen in werk van dichter Toon Tellegen, componist Merlijn Twaalfhoven, ex-Rijksbouwmeester Floris Alkemade en filosoof Joke J. Hermsen.
Bestel de catalogus!
François Morellet (1926-2016) – L’Avalanche, 2006
Foto: Antoine van Kaam
Kunst op het kruispunt
Wanneer het oude en het nieuwe niet goed samengaan, kan dat leiden tot grote problemen. Zo kunnen lawines ontstaan wanneer de nieuwe sneeuwlaag niet goed hecht op de oude onderlaag. Een kleine verschuiving of knal kan dan grote gevolgen hebben. Daaraan herinnert de zaalvullende installatie L’Avalanche van François Morellet (1926-2016). Met neonbuizen laat hij op mathematische en transparante wijze de beweging van een lawine zien. Absoluut hoogtepunt van de tentoonstelling is Through the Wall van Song Dong (1966). De Chinese kunstenaar verenigt verleden en heden met traditionele houten kozijnen en ramen en moderne hanglampen. Wanneer je dit werk inloopt, waan je je in een soort teletijdmachine en wordt je wereldbeeld gekanteld.
Song Dong (1966) – Through the Wall, 2016
Foto: Antoine van Kaam
Primaire levensbehoeften
Wat kan kunst bijdragen in tijden van oorlog? De Russische inval in Oekraïne zorgde dat Zhanna Kadyrova (1981) Kiev moest ontvluchten. Op de afgelopen Biënnale van Venetië presenteerde ze Palianytsia, gesneden broden van stenen waarvan een aantal is opgenomen in Tot hier en verder. Door de ‘broden’ te verkopen kan ze als kunstenaar voorzien in de primaire levensbehoeften van haar landgenoten (nu zijn dat kogelwerende vesten en munitie) en hen een stem geven. Alicja Kwade grijpt ook naar steen in de installatie Trans-For-Men 8 (Fibonacci). De Pools-Duitse kunstenaar moedigt je met een opeenvolging van spiegels en diverse zelfgemaakte ‘stenen’ in beweging te komen. Alleen dan zie je een transformatie voor je ogen verschijnen.
Barbara Bos, hoofd tentoonstellingen: ‘Kunstenaars zijn in staat om de disbalans van nu te laten zien, maar ook het nog onvoorstelbare; ze kunnen visioenen en toekomstbeelden visualiseren.’
Zhanna Kadyrova (1981) – Palianytsia, 2022
Foto: Antoine van Kaam
Van oertijd naar toekomst
De natuur is zo oud als de wereld en zal, wat we ook doen, ons uiteindelijk overleven. Dat roept een bepaald ontzag op en dat is precies wat je ervaart wanneer je tegenover de zes manshoge en metersbrede panelen Fatigues van Tacita Dean (1965) staat. Met krijt op schoolbord toont de Britse kunstenaar die overdonderende kracht van de natuur, maar ook de fragiliteit; de krijttekeningen kun je immers zo wegvagen. Dean toont de sporen van haar maakproces, hoe ze zelf opnieuw begint, hoe je vanuit het oude iets nieuws kunt maken. Ooit maakten we met krijttekeningen onze eerste voorstellingen van de wereld, nu hebben we de kans onze wereld opnieuw te gaan vormgeven.
Links en rechts: Tacita Dean (1965) – Fatigues, 2012
Midden: Ai Weiwei (1957) – Tiger, Tiger, Tiger, 2015
Foto: Antoine van Kaam
Opbouwfilm Tot hier en verder
Video: Studio Roodenburch
Music: Written, produced and performed by @daancouzijn